Avrupalı, Amerikalı, Japon ve Güney Koreli otomotiv grupları, onlarca yıldır süren piyasa hakimiyetini Çin’e kaptırıyor. Çin, bu yıl Japonya’yı geçerek dünyanın en büyük otomobil ihracatçısı olmaya hazırlanıyor.
Elektrikli araç pazarının lideri BYD de dahil olmak üzere Çinli üreticiler artık yabancı otomobil üreticilerinden daha fazla satış yapıyor ve büyüme için yurtdışı pazarları hedefliyor.
Avrupa Komisyonu, Çin’in devlet sübvansiyonlarından yararlandığını belirttiği daha ucuz Çinli elektrikli araçlarının ithalatından Avrupalı üreticileri korumak için cezalandırıcı gümrük vergileri getirip getirmemeyi değerlendiriyor.
Çinli elektrikli araç üreticilerinin hisselerinde düşüşe yol açan bu hamle bazı önemli soruları da beraberinde getirdi.
Bu sorulardan bazıları şunlar:
AVRUPA’YA İHRACATLAR NEDEN VE NE KADAR ARTTI?
Çinli elektrikli araç üreticilerinin yurt dışına açılmalarındaki en önemli etkenlerden biri, Çin’de yavaşlayan talep kapasite fazlalığının daha da kötüleşmesi oldu.
Shanghai merkezli danışmanlık şirketi Automobility’nin CEO’su Bill Russo, Çin’in 2022’de Kuzey Amerika’daki tüm üretimin üçte ikisine eş değer, yılda yaklaşık 10 milyon araçlık fazla otomobil kapasitesine sahip olduğunu tahmin ediyor.
Avrupa, Avrupa Birliği’nin (AB) karbon emisyonları konusundaki katı kuralları ve ABD ile artan gerilimin aksine Beijing’in nispeten ılımlı ticari bağlarının yardımıyla Çinli otomobil markaları için önemli bir ihracat pazarı hâline geldi.
Gümrük verilerine göre, Çin’in AB’ye elektrikli araç sevkiyatı 2023’ün ilk yedi ayında bir önceki yıla göre yüzde 112, 2021’e göre ise yüzde 361 arttı.
ÇİN YAPIMI ELEKTRİKLİ ARAÇLAR NEDEN DAHA UCUZ?
Çin, elektrikli araçları diğer her yerden daha ucuza üretiyor.
Bunun başlıca nedeni, Çin’in dünyanın en büyük elektrikli araç pazarı hâline gelmesini ve ham maddeler de dahil olmak üzere küresel elektrikli araç tedarik zincirini kontrol etmesini sağlayan on yıllık devlet teşvik ve sübvansiyon politikasıdır.
Avrupa Komisyonu, Çin’de üretilen elektrikli araçların AB’de üretilen modellerden genellikle beşte bir oranında daha ucuz olduğunu belirtiyor.
Bu politika aynı zamanda dünyanın en büyük elektrikli araç bataryası üreticisi CATL ve bu yıl Çin’in en çok satan otomobil markası olarak Volkswagen’in yerini alan BYD gibi sektörün ağır toplarını da ortaya çıkardı.
Çin’in maliyet ve tedarik zinciri avantajları yabancı şirketleri burada üretim yapmaya yönlendirdi.
Bunların en bilineni Şhanghai’daki dev fabrikasında 2022 yılında 700 binden fazla araç üreten. Bu miktar, ABD’li elektrikli araç üreticisi Tesla’nın toplam üretiminin yarısına tekabül ediyor. Renault ve BMW de Çin’de ihracata yönelik otomobil üretiyor.
AB’NİN SORUŞTURMASI KİMİ HEDEF ALIYOR?
AB’nin sübvansiyon karşıtı soruşturması Çin’den gelen bataryalı arabaları kapsıyor, dolayısıyla Çinli olmayan üreticileri de içeriyor.
ABD’li düşünce kuruluşu Center for Strategic and International Studies’e göre, Çin’de üretilen elektrikli araçların en büyük ihracatçısı olan Tesla, ocak ve nisan ayları arasında Çin’in elektrikli araç ihracatının yüzde 40’ını gerçekleştirdi.
Avrupa’ya ihraç edilen popüler Çinli markalar arasında Geely’nin Volvo’su ve kamu otomobil üreticisi SAIC’in MG’si yer alıyor.
Pazar lideri BYD, Nio ve Xpeng gibi diğer şirketler de Hollanda ve Danimarka dahil olmak üzere Avrupa ülkelerine açılmaya başladı.
HANGİ SÜBVANSİYONLAR UYGULAMAYA KONULDU?
AlixPartners danışmanlarının tahminlerine göre, Çin’in elektrikli ve hibrit araçlara yönelik devlet sübvansiyonları 2016 ile 2022 yılları arasında toplam 57 milyar dolara ulaştı.
Çin’in en bilinen elektrikli araç sübvansiyon programı, satın alımları teşvik etmeyi amaçlıyordu. Satın alma noktasında otomobil üreticisine ödenen sübvansiyon, 2009 yılında başladı ve geçen yıl sona erecek şekilde kademeli olarak azaltıldı.
China Merchants Bank International’ın tahminlerine göre, 2021 yılına kadar elektrikli araç alımlarını teşvik etmek için yaklaşık 15 milyar dolar ödendi.
Haziran ayında Çin, elektrikli araçların ve diğer çevre dostu otomobillerin satışını artırmayı amaçlayan dört yıl boyunca 520 milyar yuan (72 milyar dolar) değerinde bir vergi indirimi paketi açıkladı.
AB, soruşturmanın ham madde ve batarya fiyatlarından, özel tahsisli kredi veya ucuz arazi teminine kadar geniş bir yelpazede olası haksız sübvansiyonlara yönelik olduğunu açıkladı. (REUTERS)
